ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΨΑΧΝΩΝ
Τα Ψαχνά είναι η έδρα του Δήμου Μεσσαπίων και απέχουν μόλις 16 χλμ. από τη Χαλκίδα σε υψόμετρο 20μ. Πρόκειται για μια πανέμορφη κωμόπολη 10.000 κατοίκων, που συμπληρώνεται από τον οικισμό Μακρυμάλλης. Η κατοίκηση της περιοχής, σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μαρτυρίες, αρχίζει κατά την αρχαιότερη νεολιθική περίοδο. Η πόλη στη σημερινή της θέση δημιουργήθηκε μετά το 1470. Νότια των Ψαχνών βρίσκονται οι αρχαιολογικές περιοχές Προφήτης Ηλίας, Αγία Παρασκευή, Πύργος, Βάρκα, Γλύφα και Μπαϊράμ. Στα βορειοδυτικά είναι η γνωστή θέση Βρυσάκια, όπου έγινε η νικηφόρα μάχη των Ελλήνων κατά των Τούρκων. Μεταξύ Ψαχνών και Τριάδας, σώζεται βενετσιάνικος πύργος. Στο λόφο Καστρί 2,5 χλμ. βόρεια των ψαχνών υπάρχουν κατάλοιπα του Κάστρου Ψαχνών των βυζαντινών χρόνων σώζονται σε υψόμετρο 275μ. Πρόκειται για ιστορικό διατηρητέο μνημείο με ζώνη απόλυτης προστασίας. Στην περιοχή της Αγ. Παρασκευής έχουν εντοπιστεί τα ερείπια μιας εκτεταμένης κατοίκησης κατά τους Προϊστορικούς χρόνους. Επίσης περί τα 500μ. Ν.Δ. του λόφου του προφήτη Ηλία, σώζεται ερειπωμένος ο Πύργος Ψαχνών "Πυργάκι" της περιόδου της Φραγκοκρατίας-Ενετοκρατίας. Στα Ν. του Πύργου διατηρείται λιθοσωρός. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν βρεθεί αρχαιότητες, που βρίσκονται στο μουσείο της Χαλκίδας και θησαυρός του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Φωκά, που φυλάσσεται στο νομισματικό μουσείο της Αθήνας. Η κεντρική πλατεία των Ψαχνών (Πλατεία Ηρώων) αναμφισβήτητα είναι το στολίδι της πόλης. Καταπράσινες πέργκολες και λουλουδιαστά παρτέρια συνθέτουν ένα όμορφο εξωτερικό χώρο. Στο βόρειο τμήμα της, βρίσκονται τα τρία διατηρητέα κτίρια, στα οποία στεγάζονται η Δημοτική Βιβλιοθήκη (δωρεά τουμ πρύτανη Τριαντ. Κεραμιδά), το λαογραφικό Μουσείο και το Πολιτιστικό κέντρο. Στο κέντρο της πλατείας συνατντάμε το άγαλμα της Ειρήνης, ενώ στην είσοδο του τρίτου διατηρητέου έχει φτιαχτεί ένα παραδοσιακό μαγκανοπήγαδο. Στο νότιο τμήμα βρίσκεται η πέτρινη εκκλησία της Μεταμόρφωσης (1980). Γύρω από την πλατεία υπάρχουν καφετέριες, καφέ μπαρ, internet cafe, πιτσαρίες, ψητοπωλεία, ικανά να εξυπηρετούν τους ντόπιους, τους φοιτητές και κάθε επισκέπτη. Στα Ψαχνά λειτουργεί Τ.Ε.Ι. στη θέση Σκληρό, στο οποίο λειτουργούν τμήματα τεχνικής και διοικητικής εκπαίδευσης. Οι υποδομέςτου είναι πλήρεις, με εστίαδιαμονής 400 φοιτητών, εστιατόριο, κυλικείο, ηλεκτρονική βιβλιοθήκη και πλήρη τεχνολογικό εξοπλισμό. Έχει 14.000 εγγεγραμμένους φοιτητές, εκ των οποίων οι 3.000, διαμένουν στα Τ.Δ. Ψαχνών και Καστέλλας. Για τους φοιτητές, λειτουργεί δωρεάν αστική συγκοινωνία, που συνδέει το Τ.Ε.Ι. με τα Τ.Δ. Ψαχνών και Καστέλλας. Στον οικισμό Μακρυμάλλης με 231 κατοίκους και σε υψόμετρο 170μ., αξίζει κανείς να επισκεφθεί την ιερά Μονή της Παναγίας, η οποία διαθέτει εκκλησιαστικά κειμήλια, αν και έχει καεί τρεις φορές από πυρκαγιά, την τελευταία φορά από τους Γερμανούς. Το συγκρότημα της μονής αποτελείται από καθολικό της όψιμης μεσαβυζαντινής εποχής στη θέση παλαιότερου ναού και κελιά νεωτέρων χρόνων. Στο δρόμο από Ψαχνά προς Κοντοδεσπότι, βρίσκεται η μονή της Παναγίας Γοργοεπήκοου γνωστή για τη θαυματουργή εικόνα της, που ακούει και βοηθάει γρήγορα. Το Μοναστήρι αυτό φτιάχτηκε το 1965 μετά από όραμα που είδε η Γερόντισσα Ταξιαρχία ότι στο σημείο αυτό υπάρχει η εικόνα της Παναγίας, την οποία βρήκαν αργότερα, σκάβοντας για τα θεμέλια της εκκλησίας. Το καθολικό της μονής, κυρηγμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο είναι τρίκλιτη βασιλική των υστεροβυζαντινών χρόνων ανακατασκευασμένη στο μεγαλύτερο μέρος της στη νεότερη εποχή. Στο χώρο του Ιερού διατηρούνται ελάχιστες τοιχογραφίες του 1245χλμ. Β.Δ. των Ψαχνών, σε πευκόφυτη περιοχή, βρίσκεται το Μοναστήρι του Ιωάννη του Καλυβίτη. Οι ανωτέρω Ι.Μονές διαθέτουν καταλύματα για τη διαμονή των πιστών.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΚΑΣΤΕΛΛΑΣ
Η Κστέλλα είναι το πιο κοντινό τοπικό διαμέρισμα από την έδρα του Δήμου, απέχοντας μόλις 2 χλμ. με υψόμετρο 15μ. και έχει 1299 κατοίκους. Ανάμεσα από το χωριό, περνάει ο επαρχιακός δρόμος Χαλκίδας-Αιδηψού. Το όνομα της Καστέλλας προέρχεται από το λατινικό castellum και σημαίνει κάστρο, το οποίο είχαν χτίσει οι Ενετοί αλλά σήμερα δεν υπάρχει. Λέγεται ότι η Καστέλλα προυπήρχε των Ψαχνών και πολλοί τοποθετούν εδώ τα παλιά Ψαχνά. Το 1835 μετονομάστηκε σε "Μεσσάπιον" και ήταν έδρα του τότε δήμου Μεσσαπίων, έως το 1837. Στο τρίγωνο που σχηματίζουν οι δρόμοι που κατευθύνονται προς τα Ψαχνά και την Καστέλλα, συναντάμε τον ανδριάντα του ήρωα της επανάστασης Αγγ. Γοβιού.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ
Είναι το μεγαλύτερο τοπικό διαμέρισμα και η πλέον τουριστική περιοχή του Δήμου. Έχει 1.538 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή και υψόμετρο 50μ. και βρίσκεται σε απόσταση 2χλμ. από τις ακτές του Ευβοϊκού κόλπου. Στα Πολιτικά ανήκουν οι παραθαλάσσιοι οικισμοί παράλια Πολιτικών, Τρίτων και Γλαρομύτης. Η κατοίκιση στην περιοχή αρχίζει από τη νεολιθική περίοδο. Σημαντικοί οικισμοί αυτής της περιόδου έχουν εντοπισθεί στη θέση Άγιος Δημήτριος, νοτιοδυτικά των Πολιτικών και στο Μνήμα. Κατά την πρωτοελλαδική περίοδο οικισμοί έχουν εντοπισθεί στις παραθαλάσσιες θέσεις Μνήμα και Καυκάλα ενώ στις ίδιες περιοχές η κατοίκιση συνεχίζεται έως και την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας. Στη θέση Λεκάνη, όχι μακριά από τη θάλασσα και τα Βρυσάκια, υπάρχει μεγάλη ρωμαϊκή αγροικία. Τα πολιτικά κτίστηκαν στα βυζαντινά χρόνια από κατοίκους της συνοικίας Γαλατά της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι απήκοισαν το χωριό και του έδωσαν το όνομα της συνοικίας τους για ενθύμιο. Σε απόσταση 500μ. από το κέντρο του χωριού σε ένα μικρό ύψωμα και δίπλα στο παλιό υδραγωγείο συναντάμε την Ιερά Μονή Παναγίας Περιβλέπτου. Το καθολικό της μονής είναι ναός του 1025, που ερειπώθηκε και ξαναχτίστηκε στις ίδιες βάσεις κατά την τουρκοκρατία. Από το 1969 στο Μοναστήρι έχει εγκατασταθεί γυναικεία αδελφότητα.
Στο κέντρο του χωριού, η γραφική πλατεία πλαισιωμένη από όμορφα πέτρινα σπίτια, τεράστια πλατάνια, βρύσες με τρεχούμενα νερά και γραφικά πλακόστρωτα, προτρέπουν τον κάθε επισκέπτη να ταξιδέψει σε άλλες εποχές. Λίγα μέτρα μακριά από την κεντρική πλατεία, υψώνεται ένας πολύ καλά διατηρημένος ενετικός πύργος του 13ου αιώνα. Στη σκιά του πύργου υπάρχει το ιστορικό εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης, που εορτάζει στις 6 Αυγούστου. Στην πλατεία του κεντρικού Ναού της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται το Γραφείο του τοπικού διαμερίσματος που είναι αναπαλαιομένο κτίριο, δωρεά του Ανδρέα Συγγρού του μεγάλου Έλληνα Ευεργέτη. Στα Πολιτικά λειτουργούν: Γραφείο του τοπικού διαμερίσματος, Αστυνομικός Σταθμός, Αγροτικό Ιατρείο, Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο. Βόρεια του χωριού και μέσα σε μια μαγευτική τοποθεσία (ρεματιά) πλαισιωμένη από πεύκα και τρεχούμενα νερά, βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα. Ο χώρος έχει διαμορφωθεί κατάλληλα με πέτρινα τραπέζια, παγκάκια, κιόσκι, έτσι ώστε ο κάθε επισκέπτης να μπορεί να απολαμβάνει το ωραίο περιβάλλον. Επίνειο των Πολιτικών είναι η ομώνυμη παραλία, μια απέραντη και καθαρή ακτή που κατά τους καλοκαιρινούς μήνες σφύζει από ζωή. Είναι ιδανική για μικρά παιδιά αλλά και για τους πιο τολμηρούς λάτρεις των θαλάσσιων σπορ. Η παραλία αναπτύσσεται τουριστικά τα τελευταία χρόνια. Κατά μήκος της, υπάρχουν ξενοδοχεία, κάμπινγκ, καφετέριες, ταβέρνες, ψαροταβέρνες, ουζερί, που μπορεί να κάνουν πιο ευχάριστη τη διαμονή των παραθεριστών.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΝΕΡΟΤΡΙΒΙΑΣ
Προχωρώντας προς το Δυτικό κομμάτι του Δήμου Μεσσαπίων και διασχίζοντας τα Πολιτικά, ανάμεσα σε καταπράσινα υψώματα, απλώνεται το Τ.Δ. Νεροτριβιάς, με θέα στον Ευβοϊκό. Η Νεροτριβιά έχει 663 κατοίκους απέχει από τα Ψαχνά 15χλμ. και βρίσκεται σε υψόμετρο 270μ. Το όνομά της οφείλεται στις νεροτριβές που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα στα ποτάμια για την επεξεργασία μάλλινων υφασμάτων. Το κέντρο του χωριού στολίζει ένας περήφανος πλάτανος, πλάι στο Ηρώο και την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και Αγίας Ελένης (1917), Βυζαντινού ρυθμού με όμορφο εσωτερικό διάκοσμο. Αξιοσημείωτα είναι και τα μικρά εξωκλήσια που βρίσκονται στις πλαγιές του χωριού, στη διαδρομή προς τη Δάφνη. Βυζαντινοί ναοί που υπάρχουν στο χωριό είναι: Οναός της Παλαιοπαναγίας, είναι σε απόσταση 1,5χλμ. περίπου ανατολικά του προαναφερόμενου ναού και σήμερα έχει ανακαινισθεί. Ο ναός Ταξιαρχών, εντοπίζεται Β.Δ. της Νεροτριβιάς, είναι μεταβυζαντινών χρόνων και είναι ανακαινισμένος. Δυτικά του ναού, σώζονται ερείπια παλαιών κτισμάτων. Ο οικισμός της Δάφνης είναι το τέλος της μαγευτικής διαδρομής που καταλήγει σε ένα ειδυλλιακό παραλιακό τοπίο του Ευβοϊκού. Μια πανέμορφη παραλία στις ρίζες του καταπράσινου όρους Καντήλι με τα κρυστάλλινα νερά, που με τη Δύση του ήλιου βάφονται με κάθε λογής χρώματα. Κατά μήκος της παραλίας μπορείτε να απολαύσετε τη θέα κάτω από τη σκιά κάποιας ταβέρνας ή καφετέριας. Υπάρχουν επίσης ενοικιαζόμενα δωμάτια και κάμπινγκ που μπορούν φιλοξενήσουν του επισκέπτες. Στη Νεροτριβιά ανήκουν οι παραλιακή οικισμοί Λιμενάρι και Κακοπέρατο με εξοχικές κατοικίες σκαρφαλομένες στους απόκρημνους βράχους.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ
Η Αγία Σοφία, είναι ένα μικρό γραφικό χωριό, στην ανατολική πλευρά του Δήμου Μεσσαπίων, με 198 κατοίκους και σε υψόμετρο 260μ. Είναι χτισμένη στους πρόποδες του όρους Πυξαριά μέσα σε πλούσια βλάστηση και βαρύσκιωτα πλατάνια. Η ονομασία του χωριού προήλθε από το Βυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας, χτισμένο επί Ιουστινιανού στον παραλιακό οικισμό Λημνιώνα, το οποίο παρασύρθηκε από χείμαρρο και καταστράφηκε. Λίγα χρόνια αργότερα, έδωσε τη θέση του στο σημερινό εκκλησάκι της Αναλήψεως. Στον οικισμό Μύλοι (παλαιότερη ονομασία Κατούνια), εκτός από τα λίγοστά σπίτια, συναντάμε και την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα του, που προσελκύει πλήθος πιστών, μιας και οι ξενώνες στον προαύλιο χώρο μπορούν να τους φιλοξενήσουν. Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, βρίσκεται ο οικισμός Πηγάδια, ο οποίος συνορεύει με το Δήμο Κηρέως.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΤΡΙΑΔΑΣ
Σε απόσταση 7χλμ. Ανατολικά των Ψαχνών, πάνω σε χαμηλό λόφο είναι χτισμένη η Τριάδα, σε 120μ. υψόμετρο και με 1059 κατοίκους. Στη διαδρομή από Ψαχνά προς Τριάδα, συναντάμε το φράγκικο πύργο, μισοερειπωμένο μνημείο του 14ου αιώνα, που ονομάζεται και Πύργος του Αγγελή γοβιού γιατί στο σημείο αυτό οχυρώθηκαν οι άνφρες του Έλληνα αγωνιστή κατά τη διάρκεια της μάχης στα Βρυσάκια. Βόρεια της πευκόφυτης πλατείας, σώζεται το αρχοντικό του οπλαρχηγού της επανάστασης του 1821, Νικολάου Κριεζώτη. Το κτίσμα καταστράφηκε από φωτιά το 1981 και σήμερα βρίσκεται σε στάδιο αναπαλαίωσης. Δόπλα από το αρχοντικό βρίσκονται τα ερείπια του ναΐσκου της Αγίας Τριάδας, που έδωσε το όνομά της στο χωριό, καθώς επίσης και ο ναός της Αγίας Καλλιόπης. Κοντά στο χωριό αξίζει κανείς να επισκεφθεί το μικρό σπήλαιο του Κούρου το οποίο διαθέτει πλούσιο φυσικό διάκοσμο. Βυζαντινοί ναοί που υπάρχουν στο χωριό: Στη θέση Φυγές, Β.Α. της Τριάδας, σώζονται τα ερείπια βυζαντινού Ναού Αγίου Δημητριού. Ναός Αγίας Αικατερίνης δεξιά του δρόμου προς Άτταλη, ναός μεταβυζαντινών χρόνων, αλλοιωμένος από νεότερες επεμβάσεις. Ναός Αγίας Τριάδας Κριεζιώτη. Κυρηγμένο ιστορικό διατηρητέο. Ο ναός πιθανόν καθολικό μονής, κτίσθηκε τον 120ο αιώνα και ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο και νάρθηκα. Β.Δ. των ερειπίων της Αγίας Τριάδας, βρίσκεται ο ναός της Αγίας Καλλιόπης. Μικρός κοιμητηριακός ναός κάτοψης ελεύθερου σταυρού με υπόγεια κρύπτη, πιθανώς βυζαντινών χρόνων μετασκευασμένος στη νεότερη εποχή. Τέλος υπάρχουν τα ερείπια Ναού Αγ. Νικολάου, παλαιοχριστιανικών χρόνων. Κυρηγμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΤΤΑΛΗΣ
Η Άτταλη είναι ένα ακόμη όμορφο χωριό του Δήμου Μεσσαπίων. Η απόστασή του από τα Ψαχνά είναι 12χλμ., έχει 508 κατοίκους και βρίσκεται σε υψόμετρο 220μ. Τα σπίτια είναι χτισμένα πάνω σε μια καταπράσινη πλαγιά δεξιά και αριστερά του κεντρικού δρόμου. Στην Ανατολική πλευρά του, υπάρχει μια ρεματιά περικυκλωμένη από μεγάλα πλατάνια, όπου μπορείτε να κάνετε μία στάση για να απολαύσετε τη φυσική ομορφιά και να γευθείτε εκλεκτούς μεζέδες στα παραδοσιακά ταβερνάκια. Στη μέση του χωριού είναι χτισμένη η εκκλησία του Ιωάννη του Προδρόμου. Βυζαντινοί ναοί του 1000π.Χ. περίπου, είναι εκείνοι του Αγίου Νικολάου που ακόμη και σήμερα υπάρχουν τα ερείπιά του και ο παλιός Ναός της Θεοτόκου επάνω στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Δυτικά είναι μια μεγάλη σπηλιά.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΜΑΚΡΥΚΑΠΑΣ
Με το βουνό Δίρφυς να υψώνεται πίσω του, το χωριό Μακρυκάπα απέχει 14 χλμ. από τα ψαχνά. Έχει 917 κατοίκους και βρίσκεται σε υψόμετρο 160μ. Απλώνεται στις όχθεις του ποταμού Μεσσάπιου. Χαρακτηριστικό του, τα μεγάλα πλατάνια, το ποτάμι και η καταπράσινη βλάστηση από πεύκα που το περιβάλλει. Επίσης στα ταβερνάκια και τα παραδοσιακά καφενεία του χωριού, προσφέρουν φρέσκα και εκλεκτά εδέσματα της περιοχής. Στο κέντρο του χωριού, δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με την πλατεία. Έξι χλμ. Β.Α. του χωριού στο βουνό, είναι η τοποθεσία Βάβουλα με το παλιό εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου. Εδώ ήταν το παλιό χωριό επί τουρκοκρατίας, που τα ερείπιά του σώζονται μέχρι και σήμερα. Ανατολικά του χωριού είναι ο οικισμός Εφτακόνακα και λίγο πιο πέρα, το βυζαντινό εκκλησάκι της Αναλήψεως, με άριστη ακουστική. Ο αρχαίος οικισμός Χάρμπιζα είναι πάνω από τα Εφτακόνακα καθώς και η σπηλιά Κουκουβάιζα όπου βρέθηκαν εργαλεία της λίθινης εποχής και λίγο πιο πίσω ο βράχος της Νύφης, με ύψος 250. με τη σπηλιά του Βουτσαρά. Συνορεύει με το Δήμο Διρφύων.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΚΑΜΑΡΙΤΣΑΣ
Αφήνοντας πίσω μας τα Ψαχνά και ταξιδεύοντας προς βόρεια Εύβοια, σε απόσταση 13χλμ. από τα Ψαχνά, αξίζει να παρακάμψετε την πορεία σας, επισκεπτόμενοι την Καμαρίτσα, που έχει 484 κατοίκους και βρίσκεται σε υψόμετρο 320μ. Στην Καμαρίτσα ανήκει ο οικισμός Άγιος σε 600μ. υψόμετρο. Το χωριό δικαίως πήρε αυτό το όνομα. Χτισμένο στην αγκαλιά μιας κατάφυτης πλαγιάς, καμαρώνει από ψηλά για την ομορφιά του. Αγναντεύει τον Ευβοϊκό κόλπο, τις πεδιάδες που εκτείνονται μπροστά του και τα γύρω χωριά. Η Καμαρίτσα φημίζεται για το εξαιρετικής ποιότητας νερό που αναβλύζει από μια πηγή και ονομάζεται "Βισύ της Ελλάδας". Πριν τον Άγιο βρίσκεται η τοποθεσία Κλιμάκι που περιβάλλεται από βουνά που ασφυκτιούν από το πράσινο των πεύκων. Στον οικισμό Άγιο κατά τους θερινούς μήνες λειτουργούν κατασκηνωτικές εγκαταστάσεις. Προχωρώντας προς τα βόρεια, τα πεύκα δίνουν τη σκυτάλη στα πανέμορφα έλατα.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΠΑΓΩΝΤΑ
Κατεβαίνοντας τον Άγιο και κατευθυνόμενοι προς βόρεια Εύβοια, σχεδόν στα όρια του Δήμου Μεσσαπίων με το Δήμο Κυρέως, συναντάμε την περιοχή Παγώντα, με 130 κατοίκους και σε υψόμετρο 430μ. Στον Παγώντα ανήκουν οι οικισμοί Νέος Παγώντας και Μαρκάτες. Ο νέος Παγώντας είναι οικισμός ανατολικά του Παγώντα και βρίσκεται κατά μήκος του δρόμου προς το Προκόπι. Στην περιοχή, ανάμεσα σε πελώρια πλατάνια υπάρχει το ποτάμι Κηρέας με τρεχούμενα νερά καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Το χωριό απέχει 4χλμ. από την επαρχιακή οδό και 27χλμ. από τα Ψαχνά. Βρίσκεται στις παρυφές του όρους Πυξαριά και περιβάλλεται από πυκνά δάση πεύκων.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΚΟΝΤΟΔΕΣΠΟΤΙΟΥ
Είναι γραφικό χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά ανάμεσα σε πεύκα και ελιές πάνω στο λόφο του προφήτη Ηλία. Το χωριό σύμφωνα με τους παλαιότερους κατοίκους, πήρε το όνομά του από κάποιον κοντό δεσπότη. Έχει 324 κατοίκους και βρίσκεται σε υψόμετρο 350μ. Μπαίνοντας στο χωριό κάτω από την πυκνή σκιά των πλατάνων και το τρεχούμενο νερό μιας πηγής συναντάμε την γραφική πλατεία του. Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει η εκκλησία βυζαντινού ρυθμού, Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με αρκετά επιμελημένη τοιχοποιΐα, Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε με ιδιωτική πρωτοβουλία του Αν. Λιάσκου, βουλευτή του νομού, πολεμικό και ιστορικό Μουσείο με εκθέματα από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Αφήνοντας πίσω μας το χωριό και πηγαίνοντας προς Σταυρό αξίζει να σταθούμε λίγο, στο ήσυχο εξωκλήσι της Αγίας Άννας που βρίσκεται περικυκλωμένο από βλάστηση και τρεχούμενα δροσερά νερά.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΟΥ
Ένα ορεινό χωριό στη βόρεια πλευρά του Δήμου Μεσσαπίων είναι και το Κυπαρίσσι με 264 κατοίκους, βρίσκεται σε υψόμετρο 190μ. και απέχει 10χλμ. από τα Ψαχνά. Στο χωριό ανήκουν οι οικισμοί Άκραι και Δροσιά ή Χάνι του Πεθαμένου. Η Δροσιά ή Χάνι του Πεθαμένου βρίσκεται στον επαρχιακό δρόμο Χαλκίδας-Αιδηψού. Μια τοποθεσία με διαφόρων ειδών βλάστηση, με άφθονα νερά και δυο ερειπωμένους νεόμυλους. Το ρέμα που περνάει, κυλάει όλο το χρόνο. Υπάρχουν ταβερνάκια κάτω από το πράσινο των δέντρων και πλάι στη δροσιά της ρεματιάς.
ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΣΤΑΥΡΟΥ
Ακόμη ένα από τα ορεινά χωριά του Δήμου Μεσσαπίων, είναι ο Σταυρός με 367 κατοίκους, σε υψόμετρο 340μ. και σε απόσταση 12χλμ. από τα Ψαχνά. Βρίσκεται σε μια πράσινη πλαγιά στα βόρεια των Ψαχνών, με άφθονα πηγαία νερά, ανάμεσα σε πευκοδάσος. Το όνομα του χωριού είναι θρησκευτικό και έχει σχέση με τους σταυρούς που τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία προκειμένου να διώξουν το "χτικιό" (φυματίωση). Βόρεια του χωριού βρίσκονται οι ιστορικές τοποθεσίες Αντριάλα και Μνήματα. Τα Αντριάλα είναι γνωστά για τη μάχη που έγινε στις 27 Ιουλίου 1823 μεταξύ 600 Ελλήνων και 10.000 Τούρκων. Στην γύρω περιοχή του Σταυρού, συναντάμε τις εγκαταστάσεις εξόρυξης σιδηρονικελίου της μεταλλευτικής εταιρείας ΛΑΡΚΟ που καταλήγουν στην παραλιακή θέση "Βρυσάκια" με ταινιόδρομο, για τη θαλάσσια μεταφορά του υλικού στη Λάρυμνα.